Name: Tradycyjny chleb wielkanocny z rodzynkami i skórką pomarańczową
Prep time: 30 min
Cook time: 45 min
Total time: 195 min
Yield: Liczba porcji: 10–12 kromek (1 duży bochenek)
Ingredients: ***Na ciasto:; Mleko pełne 250 ml (1 cup); Drożdże suche aktywne 7 g (2¼ tsp); Cukier 100 g (½ cup); Masło niesolone (miękkie) 100 g (7 tbsp); Jajka (rozmiar L) 3; Ekstrakt z wanilii 5 ml (1 tsp); Skórka pomarańczowa (starta) 5 g (1 tbsp); Sól 5 g (1 tsp); Mąka pszenna (typ 550) 500 g (4 cups); Rodzynki 150 g (1 cup); wcześniej namoczone i odsączone; ***Na lukier:; Cukier puder 120 g (1 cup); Mleko pełne 30 ml (2 tbsp); Sok z cytryny 15 ml (1 tbsp); Dekoracyjne posypki cukrowe (opcjonalnie)

Tradycyjny chleb wielkanocny z rodzynkami i skórką pomarańczową

Wielkanocny smak domowego ciepła: puszysty chleb z rodzynkami i cytrusową nutą

Aromatyczny, słodki i złocisty – idealny wypiek na świąteczny stół

Chleb wielkanocny to jeden z najbardziej charakterystycznych wypieków, które pojawiają się na polskich stołach w czasie Świąt Wielkiej Nocy. Wśród wielu regionalnych wersji, szczególną popularnością cieszy się słodki, drożdżowy chleb z rodzynkami i skórką pomarańczową, który urzeka nie tylko aromatem, ale i delikatną, puszystą strukturą. Pieczony z miłością i cierpliwością, staje się symbolem domowego ciepła, gościnności i odrodzenia – dokładnie tego, co chcemy świętować w tym wyjątkowym czasie.

Ten rodzaj chleba wyróżnia się bogatym smakiem i lekko wilgotnym wnętrzem, pełnym słodyczy rodzynek oraz świeżej, cytrusowej nuty skórki pomarańczowej. Delikatna wanilia, masło najwyższej jakości i pełne mleko nadają wypiekowi głębi i kremowej konsystencji, która doskonale komponuje się zarówno z dodatkiem konfitury, jak i w wersji solo. Tradycyjnie pieczony w okrągłej formie, z lekko błyszczącą glazurą z cukru pudru, chleb ten nie tylko smakuje, ale i wygląda zachwycająco na świątecznym stole.

Przygotowanie takiego chleba to nie tylko proces kulinarny – to rytuał, który łączy pokolenia. Każdy etap – od wyrabiania ciasta, przez długie wyrastanie, po pieczenie – jest okazją do zatrzymania się, celebrowania tradycji i dzielenia się miłością do pieczenia. A kiedy w domu unosi się zapach świeżego ciasta z nutą wanilii i pomarańczy, trudno o lepsze potwierdzenie, że Święta są już naprawdę blisko.

Wypiek ten ma swoje korzenie w kuchni wschodnioeuropejskiej, a jego różne wersje można znaleźć m.in. na Ukrainie, w Rosji, Białorusi, a także w południowej Polsce. Z czasem, przepis ten został zaadaptowany i wzbogacony o lokalne składniki oraz techniki, co uczyniło go jeszcze bardziej wyjątkowym. Dziś często wzbogacany jest także o lukier cytrynowy, płatki migdałów czy kolorowe posypki, które dodają mu nie tylko smaku, ale i wizualnego uroku.

Jedną z największych zalet domowego chleba wielkanocnego jest możliwość pełnej kontroli nad składnikami. Możemy zdecydować się na ekologiczne jajka, niesiarkowane rodzynki, świeżo startą skórkę z ekologicznej pomarańczy czy masło od lokalnego mleczarza. Dzięki temu otrzymujemy produkt nie tylko smaczniejszy, ale też zdrowszy i bardziej naturalny niż wiele gotowych wypieków dostępnych w sklepach.

Chleb ten można przygotować z wyprzedzeniem – dobrze przechowywany, zawinięty w lnianą ściereczkę, zachowuje świeżość przez kilka dni. A jeśli zostanie nam kilka kromek, doskonale sprawdzi się na ciepło – delikatnie podpieczony i posmarowany miodem lub masłem orzechowym.

Dla wielu rodzin to nieodłączny element wielkanocnego śniadania, podawany obok jajek, wędlin i ćwikły. Jego słodycz doskonale balansuje smaki innych dań, wprowadzając radość i harmonię na talerzu. Ale równie dobrze sprawdzi się jako popołudniowa przekąska przy kawie czy herbacie, a nawet jako deser.

Tradycyjny chleb wielkanocny z rodzynkami i skórką pomarańczową to nie tylko wypiek – to smak dzieciństwa, wspomnień i świątecznych emocji. To także doskonała okazja, by wprowadzić do swojej kuchni trochę tradycji w nowoczesnym wydaniu, z możliwością dowolnej modyfikacji, by najlepiej pasował do gustów i potrzeb domowników. Niezależnie od tego, czy pieczesz go po raz pierwszy, czy to już Twój coroczny rytuał, efekt z pewnością zachwyci – zarówno pod względem smaku, jak i atmosfery, jaką wniesie do domu.

Składniki przepisu

***Na ciasto:

Mleko pełne 250 ml (1 cup)

Drożdże suche aktywne 7 g (2¼ tsp)

Cukier 100 g (½ cup)

Masło niesolone (miękkie) 100 g (7 tbsp)

Jajka (rozmiar L) 3

Ekstrakt z wanilii 5 ml (1 tsp)

Skórka pomarańczowa (starta) 5 g (1 tbsp)

Sól 5 g (1 tsp)

Mąka pszenna (typ 550) 500 g (4 cups)

Rodzynki 150 g (1 cup), wcześniej namoczone i odsączone

***Na lukier:

Cukier puder 120 g (1 cup)

Mleko pełne 30 ml (2 tbsp)

Sok z cytryny 15 ml (1 tbsp)

Dekoracyjne posypki cukrowe (opcjonalnie)

Ilość wyprodukowana według przepisu

Liczba porcji: 10–12 kromek (1 duży bochenek)

Instrukcje przygotowania

1. Aktywacja drożdży
Podgrzać lekko mleko (250 ml) do temperatury 38–40 °C. Dodać 1 łyżeczkę cukru i wsypać drożdże. Odstawić na 10 minut do spienienia.

2. Przygotowanie składników mokrych
W dużej misce ubić jajka z resztą cukru, miękkim masłem, ekstraktem waniliowym, skórką pomarańczową i solą, aż do uzyskania jednolitej konsystencji.

3. Przygotowanie ciasta
Dodać aktywowane drożdże do masy i stopniowo wsypywać mąkę. Mieszać drewnianą łyżką lub mikserem z hakiem, aż powstanie miękkie, lekko klejące się ciasto. Wyrabiać ręcznie przez 10 minut lub mikserem przez 7 minut, aż stanie się gładkie i elastyczne. Na końcu dodać rodzynki i delikatnie wymieszać.

4. Pierwsze wyrastanie
Uformować kulę z ciasta, włożyć do natłuszczonej miski, przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce na 1,5–2 godziny, aż podwoi swoją objętość.

5. Formowanie i drugie wyrastanie
Odgazować ciasto, uformować okrągły bochenek i przełożyć do natłuszczonej wysokiej formy (np. do panettone lub dużej puszki). Przykryć i odstawić na kolejne 45 minut.

6. Pieczenie
Rozgrzać piekarnik do 175 °C. Piec przez 40–45 minut, aż chleb się zarumieni. W razie potrzeby przykryć wierzch folią aluminiową na ostatnie 15 minut, aby zapobiec nadmiernemu przypieczeniu.

7. Przygotowanie lukru
Wymieszać cukier puder z mlekiem i sokiem z cytryny do uzyskania gładkiej, gęstej konsystencji. W razie potrzeby dodać więcej mleka lub cukru.

8. Lukrowanie i dekorowanie
Ostudzić chleb przez 10–15 minut w formie, następnie wyjąć i całkowicie wystudzić na kratce. Polać lukrem i udekorować posypką cukrową według uznania.

Przygotowanie

30 minut

Gotowanie / Pieczenie

45 minut

Wschodzenie/odpoczynek

120 minut

Całkowity czas

195 minut

Nowoczesne podejście do klasyki: jak udoskonalić wielkanocny chleb drożdżowy

Praktyczne wskazówki i kulinarne inspiracje, które wzniosą Twój wypiek na wyższy poziom

Choć tradycyjny chleb wielkanocny z rodzynkami i skórką pomarańczową sam w sobie jest wypiekiem o ugruntowanej pozycji w polskiej kuchni świątecznej, nic nie stoi na przeszkodzie, aby wzbogacić go o nowe aromaty, poprawić jego strukturę czy dopasować do współczesnych potrzeb dietetycznych. Umiejętnie dobrane dodatki, zmiany w technice przygotowania i bardziej świadomy dobór składników sprawią, że dobrze znany przepis stanie się jeszcze smaczniejszy, zdrowszy i bardziej wyjątkowy.

Wzbogacanie smaku poprzez dobór owoców i przypraw

Podstawową rolę w klasycznym przepisie odgrywają rodzynki i skórka pomarańczowa, które nadają wypiekowi naturalnej słodyczy i świeżości. Jeśli jednak chcesz dodać chlebowi nowego wymiaru, warto sięgnąć po inne suszone owoce: morele, figi, żurawinę czy daktyle, które doskonale komponują się z ciastem drożdżowym. Wcześniejsze namoczenie owoców w soku z pomarańczy, herbacie lub lekkim alkoholu (np. rumie, likierze pomarańczowym) wzmacnia ich smak i zapobiega przesuszeniu podczas pieczenia.

Zamiast ograniczać się tylko do skórki pomarańczowej, warto poeksperymentować z cytryną, limonką czy mandarynką, które dodają intensywniejszej cytrusowej nuty. Jeśli zależy Ci na cieplejszym, bardziej korzennym smaku, świetnie sprawdzą się przyprawy takie jak cynamon, kardamon, imbir czy gałka muszkatołowa – należy jednak dodawać je ostrożnie, aby nie zdominowały całego wypieku.

Struktura i konsystencja – jak uzyskać puszysty środek

Aby chleb był delikatny, puszysty i lekki, konieczne jest staranne wyrobienie ciasta. Prawidłowe wyrabianie aktywuje gluten, który zatrzymuje powietrze i nadaje elastyczność. Wyrabianie ręczne powinno trwać minimum 10 minut – robotem kuchennym nieco krócej, ale równie dokładnie. Nie należy dodawać zbyt dużo mąki, nawet jeśli ciasto początkowo wydaje się lepkie – zbyt twarda masa przełoży się na zbity i suchy wypiek.

Znakomitym sposobem na wzbogacenie struktury jest dodanie żółtka więcej lub niewielkiej ilości śmietany 30%, co uczyni ciasto bardziej kremowym i miękkim. Niektórzy cukiernicy polecają również dodatek mąki ziemniaczanej (ok. 10% ogólnej ilości mąki), co nadaje wypiekowi wyjątkową delikatność.

Częste błędy i jak ich unikać

Jednym z głównych błędów popełnianych podczas pieczenia chleba drożdżowego jest zbyt wysoka temperatura pieczenia, która powoduje szybkie przypieczenie wierzchu przy jednoczesnym niedopieczeniu środka. Zalecana temperatura to 175 °C, a jeśli bochenek zbyt szybko się rumieni, warto go przykryć folią aluminiową pod koniec pieczenia.

Równie istotne jest odpowiednie wyrastanie ciasta. Skracanie tego etapu skutkuje niskim, zbitym bochenkiem. Ciasto powinno wyraźnie podwoić swoją objętość – zarówno w pierwszym, jak i drugim wyrastaniu. Idealnie, jeśli uda się zapewnić ciastu stałe, ciepłe miejsce bez przeciągów.

Często popełnianym błędem jest również nieprzesiewanie mąki, co prowadzi do nierównego rozprowadzenia składników i tworzenia się grudek. Przesiewanie nie tylko napowietrza mąkę, ale również poprawia strukturę ciasta.

Lżejsze i zdrowsze alternatywy

W odpowiedzi na potrzeby dietetyczne, chleb wielkanocny można z powodzeniem przygotować w wersji bardziej lekkiej i zdrowej. Połowę mąki pszennej można zastąpić mąką orkiszową lub pełnoziarnistą, co zwiększy zawartość błonnika i składników mineralnych. Miejsce białego cukru może zająć cukier kokosowy, ksylitol lub syrop z agawy, które mają niższy indeks glikemiczny i nadają wypiekowi subtelniejszej słodyczy.

Dla osób z nietolerancjami można zastosować mleko roślinne (migdałowe, owsiane) zamiast mleka krowiego, a masło zastąpić olejem kokosowym lub margaryną bez tłuszczów trans. Jajka można wymienić na mieszankę z siemienia lnianego (1 łyżka siemienia + 3 łyżki wody = 1 jajko), dzięki czemu przepis staje się w pełni roślinny i przyjazny alergikom.

Domowy wypiek ma przewagę

Wartością nie do przecenienia jest fakt, że chleb wielkanocny przygotowany w domu to produkt całkowicie pozbawiony sztucznych dodatków, barwników czy konserwantów. Co więcej, możliwość samodzielnego doboru składników pozwala stworzyć wersję wypieku idealnie dopasowaną do gustu rodziny – mniej słodką, bardziej aromatyczną, bogatszą w owoce lub z dodatkiem orzechów (np. migdałów, włoskich, laskowych).

Świeżość i zapach domowego chleba, szczególnie spożywanego zaraz po upieczeniu lub lekko podgrzanego następnego dnia, sprawiają, że ten wypiek nie ma sobie równych. To nie tylko chleb – to atmosfera, emocje i smak domowego ciepła.

Estetyka i wykończenie mają znaczenie

Wypiek można z łatwością przekształcić w efektowną dekorację stołu, stosując lukier cytrynowy, polewę waniliową lub posypki cukrowe. Dodatkowo, ciekawym rozwiązaniem będzie przygotowanie mini-bochenków w formach do muffinek – jako indywidualne porcje lub świąteczne upominki.

Pięknie wygląda także chleb udekorowany płatkami migdałów, owocami kandyzowanymi lub cienkimi paskami skórki pomarańczowej, które po upieczeniu stają się delikatnie karmelizowane.

Smak tradycji w nowoczesnym wydaniu

Ulepszając przepis na chleb wielkanocny, nie odbieramy mu charakteru – wręcz przeciwnie, wydobywamy z niego to, co najlepsze, dostosowując go do naszych potrzeb i upodobań. Dzięki odpowiednim składnikom, dokładności w przygotowaniu i odrobinie kreatywności możemy stworzyć wypiek, który zachwyci smakiem, wyglądem i jakością – i który być może stanie się nową rodzinną tradycją na kolejne pokolenia.

Wielkość porcji

Wartości odżywcze (na 1 porcję przy 12 kromkach)

Kalorie (kcal)

310

Węglowodany (g)

Cholesterol (mg)

Błonnik (g)

Białko (g)

Sód (mg)

170

Cukier (g)

Tłuszcz (g)

Tłuszcze nasycone (g)

Tłuszcze nienasycone (g)

Tłuszcze trans (g)

0.1

Alergeny

Gluten (mąka pszenna)
Jajka
Mleko (masło, mleko, cukier puder)

Zamienniki składników w przypadku alergenów i glutenu:

Mąkę pszenną zastąpić mieszanką bezglutenową z dodatkiem gumy ksantanowej (500 g)
Jajka zastąpić mieszanką lnu (1 łyżka mielonego siemienia lnianego + 3 łyżki wody na każde jajko)
Mleko i masło zamienić na mleko roślinne (np. migdałowe, owsiane) i margarynę roślinną

Witaminy i minerały